Çöp Var, Bedava
İsveç’ten
haber: 2020 yılına kadar sıfır
atıklı bir ülke olmayı hedefliyor.
Bugün ülkedeki evsel atıkların yüzde 99’undan fazlası geri dönüştürülüyor.
İsveç İstanbul Başkonsolosu Therese Hyden, ülkesinin
geri dönüşüm başarısının arkasında yatan nedenleri anlattı.
“2020’ye kadar sıfır atık hedefleyen bir vizyon ortaya koyduk, bunun arkasında
elbette bir strateji ve plan var. Geri dönüşüm doğal olarak gelen bir şey
değil. Düzenlemenin, iletişimin, yatırımların ve atıkların geri dönüşüme
gönderilmesini sağlayan sistemlerin bulunmasının sonucu. Sıfır atık, artık
toplum olarak bizden hiçbir atık veya çöpün çıkmayacağı anlamına gelmiyor. Tam
tersine eğilim olarak daha fazla tüketiyoruz ve hala daha fazla atık üretiyoruz. Elbette bu başlı başına bir sorun ve insanoğlu
olarak ürettiğimiz atık miktarını azaltmayı düşünmemiz gerekiyor. Ama diğer
önemli şey ürettiğimiz atıklarla nasıl başa çıkılacağıdır. Bunu yapmanın birkaç
yolu var: Biri geri dönüşüm, diğeri de atıkları enerji gibi başka amaçlar için
kullanmak. Yani çöpten enerji üretimi.”
Hyden, 3 tonluk çöpten elde edilen enerjinin 1 ton
akaryakıttan sağlanacak enerjiyle eşdeğer olduğunu belirterek, “Çöpten enerji üretimi ve geri dönüşüm stratejimizde
önemli rol oynadı. Çöp her daim var ve bedava. Bu nedenle çöpünüzü değerlendirmek aslında bir yatırım” diyor. Hyden, İsveç’in çöpü
enerjiye çevirirken bir anlamda çöpü altına çevirmiş olduğunu belirterek, “Evet, nüfus olarak çok
kalabalık değiliz, 10 milyon kişiyiz. Ancak hane halkları arasında evsel atıklarımızın yüzde 99’unu geri dönüştürüyoruz” diyor. İsveç’in
yolculuğunun bireylerden başladığını vurgulayan Hyden, ‘Çöp Devrimi’nin
formülünü şu sözlerle anlatıyor:
“Evden başlayarak çöpleri
ayrıştırıyorsunuz, bunu belediyenin sağladığı altyapıyı kullanarak
yapabiliyorsunuz. Yaşadığınız yerde her zaman bir çöp toplama noktası oluyor.
Dışarıdaki çöp kutuları sadece bir tane değil; teneke kutular, kağıt, evsel
atık, cam ve plastik için evinizin hemen önünde ayrı çöp kutularına sahip
oluyorsunuz. Zaten çöpler burada ayrılıyor. Tabii bu sistemi bir gecede
kurmadık. ‘Çöpümüze dikkat etmek için zaman
harcıyoruz, bu başka birinin işi değil mi’ şeklindeki algıyı kırdık. Bunun da arkasında eskiden beri gelen doğaya erişim
geleneği ile çöp ve atık yönetimindeki erken mevzuat ve düzenlemeler var.
İsveç’te açık havaya erişim hakkı diye bir hak var.
Bu, diğer insanlara bakan
bir çocuk olarak öğrendiğiniz bir şeydir, kendi ailenizdeki, kendi toplumunuzdaki
sosyal normlardır. Çöpünüzü doğaya değil de çöp kutusuna atmanızı
söyleyen bir sosyal norm varsa, o zaman siz de böyle davranırsınız.